فلزیاب یاب لوپی
مقدمه و تعریف اولیه
فلزیاب یاب لوپی یا همان حلقه جستجو، قلب تپنده هر دستگاه فلزیاب است. این قطعه که معمولاً به شکل دایره یا بیضی طراحی می‌شود، مسئول تولید میدان مغناطیسی و دریافت سیگنال‌های بازگشتی از فلزات است. جنس آن از سیم‌پیچ‌های مسی با عایق‌بندی خاص است که حول یک فریم پلاستیکی یا فایبرگلاس پیچیده شده‌اند. در بازار به آنها اصطلاحات مختلفی مثل کویل، لوپ یا آنتن هم می‌گویند، اما همه به یک مفهوم اشاره دارند. بدون این قطعه، دستگاه فلزیاب عملاً یک جعبه بی‌استفاده است، چون هیچ مکانیزمی برای تشخیص فلزات ندارد.
چرا این موضوع اهمیت دارد؟
انتخاب لوپ مناسب می‌تواند تفاوت بین یک کشف ارزشمند و یک روز هدررفته را مشخص کند. مثلاً در یک پروژه باستان‌شناسی در شیراز، تیمی از یک لوپ بزرگ برای پوشش منطقه وسیع استفاده کرد، اما به دلیل حساسیت پایین، اشیای ریز طلا را از دست دادند. در مقابل، یک گنج‌یاب آماتور در اصفهان با لوپ کوچک و دقیق، سکه‌های تاریخی را در عمق نیم متری پیدا کرد. این مثال‌ها نشان می‌دهد که آشنایی با انواع لوپ‌ها و کاربردشان چقدر حیاتی است. حتی پیشرفته‌ترین فلزیاب‌ها هم با لوپ نامناسب عملکرد ضعیفی خواهند داشت.
بررسی جنبه‌های مختلف موضوع
لوپ‌ها از نظر اندازه، فرکانس کاری و تکنولوژی ساخت تفاوت‌های اساسی دارند. لوپ‌های بزرگ (مثلاً ۱۵ اینچی) برای پوشش سریع زمین‌های وسیع مناسبند اما در تشخیص فلزات ریز ضعیف عمل می‌کنند. برعکس، لوپ‌های کوچک (۵ اینچی) برای هدف‌های دقیق و مناطق شلوغ ایده‌آل هستند. فرکانس کاری هم نقش کلیدی دارد؛ لوپ‌های با فرکانس پایین (۳-۷ کیلوهرتز) برای فلزات بزرگ و عمیق بهترند، درحالی که فرکانس‌های بالا (۱۵-۱۰۰ کیلوهرتز) طلا و فلزات ریز را بهتر تشخیص می‌دهند. تکنولوژی ساخت هم مهم است؛ لوپ‌های DD (دو حلقه‌ای) نویز کمتری دارند، اما لوپ‌های مونو (تک حلقه‌ای) عمق نفوذ بهتری ارائه می‌دهند.
روشهای عملی و گام به گام
برای شروع، باید لوپ را متناسب با نیازتان انتخاب کنید. اگر به دنبال سکه‌های تاریخی در باغ‌های قدیمی هستید، یک لوپ ۸ اینچی با فرکانس ۱۰-۱۵ کیلوهرتز گزینه مناسبی است. هنگام نصب لوپ روی دستگاه، مطمئن شوید اتصالات کاملاً سفت شده و کابل‌ها به هم گره نخورده‌اند. قبل از شروع جستجو، لوپ را در ارتفاع ۳۰ سانتی‌متری زمین نگه دارید و دستگاه را بالانس کنید. هنگام حرکت، لوپ باید موازی با زمین و با فاصله ثابت حرکت کند. هرگز لوپ را روی زمین نکشید، چون هم به آن آسیب می‌زند و هم سیگنال‌های کاذب ایجاد می‌کنید. بعد از هر استفاده، لوپ را با پارچه نرم تمیز کنید تا از جمع‌شدن گردوغبار جلوگیری شود.
نکات کلیدی و تکنیک‌های پیشرفته
اگر در منطقه‌ای با آلودگی فلزی بالا (مثل پارک‌های شهری) کار می‌کنید، حتماً از لوپ DD استفاده کنید تا نویز کمتری دریافت کنید. برای افزایش عمق تشخیص، می‌توانید لوپ را به آرامی و با الگوی حرکتی منظم حرکت دهید. برخی حرفه‌ای‌ها از تکنیک “سویپ کراس” استفاده می‌کنند؛ یعنی دو بار از روی هدف عبور می‌کنند—یک بار عمودی و یک بار افقی—تا موقعیت دقیق فلز را مشخص کنند. در مناطق مرطوب یا نزدیک آب، از لوپ‌های ضدآب با درجه حفاظت IP68 استفاده کنید. اگر سیگنال ضعیفی دریافت کردید، زاویه لوپ را کمی تغییر دهید، چون گاهی فلزات در زوایای خاص سیگنال بهتری می‌فرستند.
اشتباهات رایج و راه‌های جلوگیری از آنها
یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات، استفاده از لوپ بزرگ در مناطق پرازدحام است که باعث گیج شدن دستگاه می‌شود. مثلاً در یک پروژه در تخت جمشید، یک تیم به جای لوپ ۶ اینچی از لوپ ۱۴ اینچی استفاده کرد و دستگاه مدام سیگنال‌های کاذب می‌داد. اشتباه دیگر، تنظیم نکردن ارتفاع لوپ است؛ اگر خیلی بالا بگیرید، عمق تشخیص کاهش می‌یابد و اگر خیلی پایین باشد، به زمین برخورد می‌کند. برخی هم فراموش می‌کنند لوپ را بعد از ضربه خوردن چک کنند، درحالی که حتی یک ترک کوچک می‌تواند عملکرد آن را مختل کند. همیشه قبل از شروع کار، لوپ را از نظر آسیب‌های فیزیکی بررسی کنید.
مثال‌های واقعی و موفق
در سال ۱۳۹۸، یک گنج‌یاب غیرحرفه‌ای در استان کرمان با یک لوپ ۵ اینچی ارزان‌قیمت توانست یک گلدان پر از سکه‌های دوران صفوی را در عمق ۸۰ سانتی‌متری پیدا کند. نکته جالب این بود که او قبلاً با لوپ ۱۲ اینچی همان منطقه را جستجو کرده بود اما چیزی پیدا نکرده بود. مثال دیگر مربوط به یک شرکت معدنی در یزد است که با استفاده از لوپ فرکانس پایین ۳ کیلوهرتز، توانست رگه‌های مس را در عمق ۳ متری شناسایی کند. حتی در خارج از ایران، در ترکیه، یک باستان‌شناس با لوپ مخصوص طلای ۱۸ کیلوهرتزی، زیورآلات ۲۰۰۰ ساله را در ساحل پیدا کرد.
جمع‌بندی و توصیه‌های نهایی
در نهایت، انتخاب و استفاده درست از لوپ فلزیاب می‌تواند تجربه شما را کاملاً متحول کند. همیشه قبل از خرید، نیازهای خود را تحلیل کنید—آیا به عمق بیشتر نیاز دارید یا دقت بالاتر؟ مناطق کاری شما چگونه است؟ بودجه‌تان چقدر است؟ یادتان باشد حتی بهترین لوپ هم بدون تمرین و صبر نتیجه نمی‌دهد. سعی کنید با لوپ خود “دوست” شوید و رفتارش را در شرایط مختلف بشناسید. اگر تازه‌کار هستید، ابتدا با لوپ‌های متوسط (۹-۱۱ اینچی) شروع کنید تا هم عمق و هم دقت قابل قبولی داشته باشید. و آخرین نکته: همیشه اصول اخلاقی و قانونی را در گنج‌یابی رعایت کنید، چون هیچ فلزی ارزش تخریب تاریخ را ندارد.
